1 października rusza program Aktywny rodzic. Zyskają rodzice i zaoszczędzi miasto

W dniu 12 czerwca 2024 r. ustawa o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka „Aktywny Rodzic” została ogłoszona w Dzienniku Ustaw RP i tym samym stała się częścią polskiego porządku prawnego. Ustawa wprowadza 3 nowe świadczenia dla rodziców wychowujących małe dzieci. Wnioski o nowe świadczenia będzie można składać do ZUS od 1 października 2024 r. 

- Miasto Kalisz przystępuje do rządowego programu Aktywny rodzic, szerszego projektu, który został ogłoszony w Dzienniku Ustaw 12 czerwca. Z perspektywy samorządu, program aktywnie w żłobku jest istotny z tego względu, że daje samorządowi możliwość zaoszczędzenia konkretnych środków w budżecie miasta. Na ten moment, jeżeli chodzi o finansowanie pobytu dzieci w żłobku od 12 miesiąca do 3 roku życia, miasto dopłacało rocznie 6 mln 635 tys. zł. Przystępując do programu aktywnie w żłobku, oszczędność w budżecie miasta w skali roku to 4 mln 800 zł - mówi radna klubu Koalicji Obywatelskiej Magdalena Sekura-Nowicka.

Program zapewni oszczędności miastu a także bezpieczeństwo rodzicom.

- Radni jednogłośnie wypowiedzieli się, że program będzie korzystny dla naszego miasta ale również bezpieczny dla rodziców. Rodzice ani złotówki nie będą dopłacali do pobytu dziecka w żłobku. Dofinansowanie dotychczas wynosiło 400 zł miesięcznie. Rodzice dopłacali 8,50 zł - mówi Magdalena Sekura-Nowicka. - Chcemy aby te zaoszczędzone środki wróciły do żłobków chociażby w postaci remontów, inwestycji czy doposażenia, aby podnosić jakość opieki nad maluchami. To dobra wiadomość dla naszego miasta i zachęcamy by rodzice jak najszybciej składali wnioski.

- Program składa się z trzech filarów i z jednej strony jest to odnoga samorządowa oraz finansowanie żłobków, ale jest cały czas możliwość zorganizowania samodzielnej opieki nad dzieckiem i w tych warunkach rodzina będzie otrzymywała 1500 zł wsparcia na zorganizowanie samodzielnej opieki. Będzie też trzecia forma, dla rodzin, które z pewnych powodów życiowych czy organizacyjnych nie wracają na rynek pracy a potrzebują wsparcia finansowego. Kwota 1500 zł również wpłynie na ich konto jeżeli złożą wniosek w ramach programu - wyjaśnia poseł Koalicji Obywatelskiej Mariusz Witczak. - Ten komponent, tzw. babciowe, czy aktywny rodzic, w nowoczesny sposób uzupełnia potrzeby polskich rodzin. Przede wszystkim zależny nam by rodzice mieli możliwość profesjonalnej opieki nad dziećmi i by wracali na rynek pracy. Ta odnoga samorządowa jest niezwykle ważna ponieważ porządkuje relacje pomiędzy finansowaniem żłobków w skali kraju, wprowadza pewne standardy, ład.

Ustawa ta wprowadza do systemu prawnego trzy świadczenia „aktywny rodzic”, wspierające rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka: 

•    świadczenie „aktywni rodzice w pracy”
•    świadczenie „aktywnie w żłobku” 
•    świadczenie „aktywnie w domu” 

Rodzic może złożyć wniosek o przyznanie świadczenia wyłącznie przez internet. Do dyspozycji będzie miał cztery kanały wnioskowania: platforma PUE ZUS (eZUS), aplikacja mobilna mZUS, bankowość elektroniczna i portal Emp@tia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. 

Wybór jednego z trzech powyższych świadczeń zależny będzie od decyzji rodzica przy założeniu, że na to samo dziecko, za dany miesiąc może być wypłacone tylko jedno ze świadczeń.

Rodzic będzie miał także możliwość wielokrotnej zmiany świadczeń, tj. rezygnacji z jednej formy wsparcia i przejścia na drugą, z zastrzeżeniem, że w danym miesiącu na dane dziecko rodzic będzie mógł pobierać tylko jedno z wybranych przez siebie świadczeń.

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy

Kierowane jest do aktywnych zawodowo rodziców dziecka w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Ustawa definiuje aktywność zawodową, której poziom/rodzaj będzie uprawniał do otrzymywania ww. świadczenia. Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” będzie przysługiwać w wysokości 1500 zł miesięcznie przez okres 24 miesięcy od 12 do 35 miesiąca życia dziecka. W przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, powyższe świadczenie będzie przysługiwało w podwyższonej wysokości 1900 zł miesięcznie.

Świadczenie „aktywnie w żłobku”

Zastąpi obecnie funkcjonujące i  zdecydowanie mniej korzystne dofinansowanie obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, które przysługuje w wysokości do maksymalnie 400 zł miesięcznie, uregulowane w ustawie z dnia z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat 3. Świadczenie „aktywnie w żłobku” będzie kierowane do rodziców dzieci uczęszczających do instytucji opieki nad dzieci do lat 3. - tj. żłobka, klubu dziecięcego albo dziennego opiekuna i będzie przysługiwało w wysokości do 1500 zł miesięcznie na dziecko lub do 1900 zł miesięcznie na dziecko niepełnosprawne, jednak nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzic ponosi za pobyt dziecka w instytucji opieki.

Wraz z wprowadzeniem świadczenia „aktywnie w żłobku” uchylone zostaną dotychczas obowiązujące przepisy ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, dotyczące dofinansowania obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Rodzic będzie mógł zachować prawo do wcześniej przyznanego ww. dofinansowania na zasadzie ochrony praw nabytych z możliwością przejścia na nowe świadczenia, w szczególności zdecydowanie bardziej korzystne świadczenie „aktywnie w żłobku”.

Świadczenie „aktywnie w domu”

Zastąpi dotychczas funkcjonujący i mniej korzystny, gdyż nie przysługujący na pierwsze dziecko, rodzinny kapitał opiekuńczy. „Aktywnie w domu” będzie przysługiwało na każde dziecko w rodzinie w wieku od 12 do 35 miesiąca życia dziecka i będzie wypłacane w wysokości 500 zł miesięcznie przez 24 miesiące (nie będzie możliwości pobierania świadczenia w wysokości 1000 zł przez 12 miesięcy, jak ma to miejsce w przypadku rodzinnego kapitału opiekuńczego). Jest to wsparcie kierowane do tych rodziców dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia, którzy nie będą uprawnieni lub z własnej woli nie zdecydują się na skorzystanie ze świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub „aktywnie w żłobku”, gdyż w szczególności pozostaną nieaktywni zawodowo lub ich dziecko nie uczęszcza do instytucji opieki.

Wprowadzenie świadczenia „aktywnie w domu” będzie wiązało się z uchyleniem dotychczas obowiązującej ustawy z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym, przy jednoczesnym zachowaniu praw nabytych, tj. zagwarantowaniu rodzicowi prawa do zachowania wcześniej przyznanego rodzinnego kapitału opiekuńczego z możliwością przejścia przez tego rodzica na nowe świadczenie jeśli jest ono dla niego bardziej korzystne (np. aktywni zawodowo rodzice pobierający rodzinny kapitał opiekuńczy będą mogli z zrezygnować z tego świadczenia i ubiegać się o świadczenie „aktywni rodzice w pracy”).