Kwietniowe KALISZOBRANIE

„Od cmentarza prawosławnego po katolicką świątynię Opatrzności Bożej” to hasło kolejnego spaceru ulicami Kalisza w ramach pomysłu realizowanego przez Koło Przewodników kaliskiego PTTK. Tradycyjnie w trzecią sobotę miesiąca i tradycyjnie o godz. 15.00, wszyscy chętni do zdobywania wiedzy o mieście z najstarszą w Polsce metryką pisaną, zaproszeni są przez przewodników na cmentarz greko-prawosławny, gdzie rozpocznie się XXI. Kaliszobranie.
W książce „Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu” Stanisława Małyszko, autor podaje różne nazwy cmentarza umiejscowionego między ul. Górnośląską, a ul. Lipową – greko-orientalny, greko-rosyjski oraz prawosławny. Jego powstanie związane jest z osiedleniem się w Kaliszu macedońskich kupców, o których najstarsze wzmianki pobytu w grodzie nad Prosną pochodzą z lat 40. XVIII wieku. Kupcy, którzy wywodzili się prawdopodobnie z ludności słowiańskiej, zamieszkującej w Macedonii, nazywani byli Grekami.
Pod auspicjami Komisji Dobrego Porządku 15.08.1786 roku podpisana została „Rezolucya względem wyznaczenia miejsca na pochowanie ciał Greków Nie-Unitów”, w której zawarte są przepisy regulujące pochówek innowierców. W dokumencie zawarto deklarację, że „Ostrzega sobie jednak szlach. Magistrat teraz i na potem będący swem i całego miasta imieniem czyniący aby to miejsce wyżej opisane i wymierzone nie na coś innego, jak tylko na cmentarz religii wspomnianej greckiej lub kościół wystawić, jeżeli im się podobać będzie a nie na inny potem pożytek, bądź wystawienia na propinacyą jakowych trunków, założenia dla nich sklepów i tym podobnych obrócone nie zostało (…)”
W czasie zaborów Kalisz był we władaniu rosyjskim, a zatem zmarli carscy urzędnicy i ich rodziny znaleźli na, przemianowanym już na greko-rosyjski, tymże cmentarzu swoje wieczne miejsce spoczynku. Wśród wielu postaci, rozpoznać można nagrobek Pawła Nikołajewicza Rybnikowa – pochowanego w 1885 roku znanego polonofila, wicegubernatora kaliskiego i radcę stanu. Warto zwrócić uwagę na tę postać, gdyż zainicjował on m.in. drukowanie w „Kaliskim Dzienniku Urzędowym”, archiwalnych dokumentów z okresu Polski przedrozbiorowej oraz przyczynił się do powstania „Kaliszanina”. Paweł Rybnikow, w przeciwieństwie do wielu przedstawicieli władzy zaborczej, znał dobrze język polski i nasza kulturę narodową. Warto pamiętać także o nazwisku Daragan. Michał Piotrowicz Daragan był carskim gubernatorem w Kaliszu, a na kaliskim cmentarzu leżą jego bliźniacze córki – Anna (zmarła w 1889 roku) i Maria (zmarła w 1891 roku). Opuściwszy Kalisz w 1902 roku, zostawił za sobą wspomnienia kaliszan, którzy pamiętali o nim jako o dobrym gospodarzu, który dbał o powierzone mienie i rozwijał nadgraniczne miasto. To jego polityka doprowadziła do rozkwitu Kalisza z poprawą fatalnej sytuacji kaliskiego szpitalnictwa, wybudowaniem gmachu ratusza (1890 r.), teatru (1900 r.), czy upiększeniem parku miejskiego. Jak podają Anna Tabaka i Maciej Błachowicz „Swoją postawą i działalnością ‘Jego Ekscelencja’ zaskarbił sobie sympatię kaliszan. (…) W działalności na rzecz miasta i regionu Daragan potrafił posunąć się nawet do łamania prawa. Podobno nie zawahał się pojechać do Petersburga z pieniędzmi zebranymi wśród okolicznego ziemiaństwa i fabrykantów. Przekupionemu ministrowi udało się przekonać cara Mikołaja II do wydania zezwolenia na budowę kolei. Pierwszy pociąg zatrzymał się na stacji Kalisz w 1902 r. Tym samym ziściły się sny mieszkańców o nowoczesności”
Kwietniową wędrówkę kaliszobraniaków zakończy wizyta w parafii Opatrzności Bożej, w świątyni pod wezwaniem Matki Kościoła. Parafia powstała dekretem ks. bpa Franciszka Korszyńskiego z 25.09.1952 roku, a opiekę powierzono Zgromadzeniu Księży Orionistów.
Założycielem zgromadzenia był ks. Alojzy Orione (1872-1940), Włoch pochodzący z lombardzkiej rodziny, znany z zapalczywej i porywczej natury południowca. Być może dzięki temu był wybitnym kaznodzieją, spowiednikiem i niestrudzonym organizatorem pielgrzymek, misji, procesji.
Podczas wiosennego Kaliszobrania na pewno nie zabraknie potężnej dawki wiedzy, historii i anegdot, które będą dotyczyły, obchodzącego w biegłym roku 1850-lecie istnienia pisanej metryki, Kalisza.
informacje oraz cytaty pochodzą z publikacji: Tabaka Anna, Błachowicz Maciej, „Nowy KALISZANIN”, Miejska Biblioteka Publiczna w Kaliszu, Kalisz, 2010, str.199-201 oraz Małyszko Stanisław, „Zabytkowe cmentarze przy Rogatce w Kaliszu”, Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Kalisz, 2003 , str. 49-71
XXI. Kaliszobranie
Data: 16.04.2011 r. (sobota)
Godz.: 15.00
Miejsce: wejście do cmentarza greko-prawosławnego, ul. Górnośląska, Kalisz
Temat przewodni: Od cmentarza prawosławnego po katolicką świątynię Opatrzności Bożej