Odnaleziony w Hiszpanii dyptyk z warsztatu Dierica Boutsa powrócił do Zamku w Gołuchowie! [Zdjęcia]

W piątek, 17 marca na zamku w Gołuchowie w obecności wicepremiera i ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego oraz ambasadora Królestwa Hiszpanii w Polsce Ramiro Fernándeza Bachiller​a odbyła się uroczystość przekazania odzyskanej straty wojennej – dyptyku „Ecce Homo” i „Mater Dolorosa” z warsztatu Dierica Boutsa – do Muzeum Zamku w Gołuchowie.

- Jesteśmy niezmiernie usatysfakcjonowani i szczęśliwi, że możemy być świadkami zakończenia jednego z ważniejszych procesów restytucyjnych w ostatnim czasie. Dzisiaj do swojego domu wracają dwa wspaniałe obrazy Dierica Boutsa z przełomu XV i XVI wieku, obrazy które zostaną powieszone dokładnie w tym miejscu skąd zostały najpierw zabrane, a później skradzione w 1939 roku – mówi wicepremier Piotr Gliński.

- Już jesteście w domu – to mogę powiedzieć do tych dwóch wspaniałych dzieł sztuki, które nie powinny były nigdy opuścić Polski, a teraz wracają. Z wielką satysfakcją biorę udział w dzisiejszej uroczystości. W tym monecie wracają dwa wspaniałe dzieła Dierica Boutsa, którego malarstwo wyznacza przejście ze średniowiecza do renesansu – mówi ambasador Hiszpanii Ramiro Fernández Bachiller​.

Historia dyptyku

Średniowieczny dyptyk „Mater Dolorosa” oraz „Ecce Homo” z warsztatu Dierica Boutsa (1415/1420–1475) trafił do zbiorów polskich za sprawą Izabelli z Czartoryskich Działyńskiej w 1883 r. i stał się częścią kolekcji sztuki na zamku w Gołuchowie.

Po wybuchu II wojny światowej, jesienią 1939 r. część zbiorów gołuchowskich, w tym przedmiotowy dyptyk, przewieziono do Warszawy i ukryto w domu przy ul. Kredytowej 12, należącym wówczas do Marii Ludwiki Czartoryskiej. W październiku 1941 r. zabytki te zostały odnalezione przez Niemców. W grudniu dyptyk wraz z pozostałymi obrazami z Gołuchowa trafił do Muzeum Narodowego w Warszawie, gdzie znajdował się co najmniej do wybuchu powstania warszawskiego.

Dokładna data wywozu dyptyku z Polski nie jest potwierdzona źródłowo. Wiadomo jednak, że obrazy te znajdowały się na liście administracji niemieckiej prowadzącej systematyczną grabież dzieł sztuki na terenie okupowanej Polski.

Po wojnie obrazy „Mater Dolorosa” oraz „Ecce Homo” zostały uznane za zaginione i wpisane do bazy strat wojennych prowadzonej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2019 r. dzieła zostały zidentyfikowane przez pracownika MKiDN w zbiorach Museo Provincial de Pontevedra w Hiszpanii. W czerwcu 2021 r., po przygotowaniu pełnej dokumentacji, wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przekazał stronie hiszpańskiej oficjalny wniosek restytucyjny.

Obrazy, namalowane w okresie od ok. II poł. XV w. do I ćw. XVI w. w technice oleju i tempery na desce, oprawione w charakterystyczne, prawdopodobnie późniejsze, XVI-wieczne drewniane ramy, przedstawiają popiersia Matki Boskiej Boleściwej oraz Chrystusa w koronie cierniowej. Na ramach dzieł znajdują się inskrypcje będące niedokładną wersją piątej i szóstej zwrotki hymnu „Stabat Mater Dolorosa”.