XXIV. KALISZOBRANIE – „Tyniec niepoznany”

XXIV. Kaliszobranie cieszyło się jak zwykle ogromnym zainteresowaniem miłośników kaliskiej historii przybliżanej przez przewodników z Koła PTTK im. Adama Chodyńskiego. Hasłem sobotniej wędrówki był „Tyniec niepoznany” – jest to bowiem wciąż niedoceniana przez regionalistów dzielnica grodu nad Prosną. Jeszcze przed spotkaniem dr Piotr Sobolewski, prezes kaliskich przewodników, a zarazem pomysłodawca spotkań w ramach Kaliszobrania, zachęcał do uczestnictwa w tradycyjnej już imprezie: „(…) prowadzący opowiedzą zapewne o najstarszych śladach osadnictwa w tym regionie oraz o nieco młodszych, ale też przecież już wiekowych cegielniach. (…) Najważniejszym punktem programu będzie jednak spacer po kolejnej kaliskiej nekropolii – kryjącym wiele interesujących nagrobków cmentarzu tynieckim”.
Przed główną bramą tynieckiego cmentarza, gdzie rozpoczynało się spotkanie zwyczajowo o 15.00, na kaliszan czekali przewodnicy PTTK – Stefan Szymczak i Piotr Sobolewski. Uczestnicy podzielili się na dwie grupy i podążyli na spacer, w czasie którego dowiedzieli się o początkach osadnictwa na tym obszarze z czasów epoki neolitu oraz z późniejszego okresu Kalisii ptolemeuszowskiej.
Z historii bliższych czasów, przewodnicy przybliżyli uczestnikom Kaliszobrania niezrealizowany projekt postawienia na tynieckim wzgórzu pomnika Napoleona, opowiadali także o Stenclu, Sztarku, Binkowskim i Graczykowskim, czyli o właścicielach tynieckich cegielni, które w okresie międzywojennym dostarczały „odbudowywanemu Kaliszowi miliony cegieł, dachówek i sączków”. Przejściem nad Swędrnię, do fragmentu Obszaru Chronionego Krajobrazu, uczestnicy spaceru kontynuowali rozpoczęty wiosną cykl spotkań z podmiejską przyrodą.
Głównym punktem spotkania był jednak cmentarz tyniecki, który oficjalnie założono w 1885 roku, choć jako miejsce pochówku ofiar epidemii, funkcjonował już wcześniej. Wśród nagrobków 8-hekatrowej powierzchni cmentarza spotkać można takie, które kryją w sobie wstrząsające dzieje ludzi w nich pochowanych. Na cmentarzu spoczywają bowiem ofiary egzekucji hitlerowskich ze stycznia 1945 roku, kiedy w lesie skarszewskich stracono 56 członków Armii Krajowej, a przy grobie Alfreda Nowackiego przewodnicy zapoznali kaliszobraniaków z historią jego konspiracyjnej działalności oraz z okolicznościami jego aresztowania i w konsekwencji stracenia przez faszystów. Uczestnicy dotarli także do zbiorowej mogiły ofiar pruskich egzekucji w sierpniu 1914 r. Kaliszanie dowiedzieli się, że cmentarz przy ul. Łódzkiej jest miejscem wiecznego spoczynku również dla uczestników powstania styczniowego.
Przechodząc alejkami tynieckiej nekropolii kaliszobraniacy docierali do kolejnych nagrobków kaliskiego duchowieństwa – ks. Zenona Kalinowskiego, ks. Lucjana Andrzejczaka, czy zmarłego w 2005 r. o. Stefana Dzierżka, niezwykle popularnego wśród kaliszan jezuity. Przewodnicy przybliżali historię życia i dorobek zawodowy m.in. prof. Jerzego Rubińskiego (który znacząco przyczynił się do umocnienia pozycji Kalisza jako ośrodka akademickiego), Antoniego Szymańskiego (twórcy potęgi kaliskiego boksu), małżeństwa Walczyńskich oraz innych znanych kaliszan – przewodników PTTK, nauczycieli, lekarzy, aktorów, biznesmenów, czy restauratorów, którzy spoczywają na cmentarzu tynieckim. W trakcie spaceru uczestnicy dotarli do tzw. Alei Aniołów, gdzie do dziś stoją ponadstuletnie piaskowcowe groby z rzeźbami aniołów oraz do najstarszego odnalezionego grobu z 1886 roku.
Wśród opowiadanych historii, nie zabrakło informacji, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu gościły na szpaltach nie tylko kaliskich gazet – na tynieckim cmentarzu pochowano bowiem wielokrotnego mordercę straconego po głośnym procesie w 2 połowie lat 50-tych XX wieku. Przechodząc alejkami cmentarza uczestnicy pochylali się nad nagrobkami ofiar także innych spektakularnych zabójstw i wypadków.
Jak mówi pomysłodawca trzeciosobotnich spotkań z kaliską historią opowiadaną przez przewodników PTTK, dr Piotr Sobolewski – „Po zakończeniu spaceru hasło tej edycji 'Tyniec niepoznany', przynajmniej dla jego uczestników, zdezaktualizowało się”
Na prośby uczestników spotkań, organizatorzy postanowili, że XXV. Kaliszobranie będzie miało wyjazdową formę. W czasie jubileuszowej edycji, kaliszobraniacy dotrą do dworku-muzeum Marii Dąbrowskiej i skansenu wsi kaliskiej w Russowie, a następnie na cmentarz w Kokaninie oraz do kaplicy klasztornej w Niedźwiadach. 20 sierpnia odjazdy będą o godz. 14.00, 14.30 i 15.00 spod średniowiecznych murów obronnych przy ul. Parczewskiego (miejsce parkingowe dla autobusów przy kaliskich plantach, od strony kaliskiej katedry).
Aby wziąć udział w sierpniowej imprezie turystycznej, należy wykupić miejscówkę na XXV. Kaliszobranie, która w cenie 5 zł rozprowadzana była podczas lipcowego spaceru. Wciąż można jednak zapisać się na jubileuszowy spacer w Kaliskim Oddziale PTTK przy ul. Targowej 2.
XXV. Kaliszobranie
Data: 20.08.2011 r. (sobota)
Godz.: 14.00, 14.30, 15.00
Miejsce: miejsce parkingowe dla autobusów przy ul. Parczewskiego, od strony katedry, Kalisz