Koncepcja moderenizacji placu wokół Ratusza - według architektów

Założenia ideowo-funkcjonalne
Pierwsze próby wyłączenia głównych ulic Starego Miasta z ruchu kołowego i parkowania pojawiły się już w drugiej połowie XX wieku, w związku ze wzrostem poziomu motoryzacji i problemem parkowania pojazdów. Intensywny ruch samochodowy i parkujące pojazdy dominowały nad ruchem pieszym utrudniając swobodny dostęp do atrakcyjnych miejsc i ulic kaliskiej Starówki. Podjęto próbę administracyjnego zakazu wjazdu i parkowania pojazdów na głównych ulicach i Placu Ratuszowym. Jednocześnie wykonano posadzkę i pewne kontrowersyjne dzisiaj elementy małej architektury (postument, kwietnik murowany).
Z uwagi na małą dostępność materiałów wysokiej jakości całość wykonano na poziomie technologicznym nie odpowiadającym współczesnym wymaganiom.
W chwili obecnej podjęto ambitną próbę rozwiązania problemu uatrakcyjnienia, rewaloryzacji i udostępnienia mieszkańcom oraz zwiedzającym ciekawych miejsc kaliskiej Starówki.
Idea i funkcje podstawowe
Zakłada się wyraźny rozdział ruchu obsługującego i pieszego na głównych ciągach i Rynku Głównym i jego uaktywnienie polegające na:
1. Podział przekroju ulic Śródmiejskiej i Zamkowej na trzy strefy z nawierzchnią w jednym poziomie:
- pieszą - wzdłuż pierzei ulic - nawierzchnia gładka, płyta kamienna granitowa;
- rekreacyjną, handlową, gastronomiczną - w części środkowej ciągu ulicznego z ławkami, zielenią, elementami rzeźbiarskimi, małą architekturą, zdrojami itp.;
- obsługującą i dostawczą - w godzinach określonych przez Miasto - dotyczącą ruchu kołowego dostawczego obsługującego usługi i handel, a także dojazd dla samochodów specjalnych (straż pożarna, pogotowie, policja itp.), dojazd do bram wjazdowych i okazjonalny określony pojazd dla mieszkańców np. wozy meblowe. Nawierzchnia w poziomie całej ulicy wykonana z kostki granitowej z odzysku przy przebudowie ulic.
Każda ze stref wyraźnie rozdzielona rodzajem nawierzchni, sposobem oświetlenia i tzw. umeblowaniem ruchomym.
Podział poprzeczny wyprowadzono z historycznych podziałów nieruchomości, bram wjazdowych, śladów dawnych murów obronnych, bram i furt.
Dla ciągów pieszych i strefy rekreacyjnej, handlowo-gastronomicznej przewidziano nawierzchnię gładką, w jednym poziomie, bez barier - płyta kamienna granitowa matowa rozdzielona kompozycyjnie pasami kostki granitowej.
Odwodnienie liniowe, szybko odprowadzające opady atmosferyczne. W wytypowanych miejscach specjalnych można przewidzieć podgrzewanie odwodnienia i powierzchni.
Skrzyżowania z poprzecznymi ulicami wyraźnie zaakcentowane materiałem i kompozycją nawierzchni z możliwością czasowego przejazdu pojazdów dostawczych i specjalnych.
2. Rynek Główny podzielony na strefy podkreślające jego reprezentacyjny charakter.
Obrzeża Rynku Głównego - strefa piesza handlowo-usługowa z lokalizacją ogródków z zapleczem gastronomicznym i sanitarnym w budynkach oraz mediami, a także uwolnieniem płyty reprezentacyjnej od letnich ogródków, gdyż przeszkadzałoby to w organizowaniu imprez i swobodnej percepcji całej przestrzeni Rynku i Ratusza.
Strefa dostawcza rozdzielając i obsługująca strefę pieszą handlową i płytę reprezentacyjną.
Główna płyta reprezentacyjna, na której stoi Ratusz, po likwidacji klombu i postumentu ma być miejscem spotkań, zebrań, widowisk i czasowej ekspozycji.
Płytę główną podzielono na kwartały wypełnione kompozycyjnie w sposób tworzący symboliczną ścieżkę "Postaci symboli" Miasta Kalisza przez Wieki. Ścieżka ta wyprowadzona z głównego ciągu ulicy Śródmiejskiej i krawędzi Rynku prowadzi do proponowanego przezroczystego pawilonu mieszczącego na stałe replikę wozu rzymskiego z okresu wypraw po bursztyn i zejście do części podziemnej mieszczącej stałą wystawę Dawny Kalisz, informację turystyczną z pamiątkami, hot spot internetowy, pomieszczenia techniczne dla obsługi fontanny, stację trafo i WC.
Część podziemna może łączyć się z piwnicami Ratusza, które po przekształceniu w części na atrakcyjne funkcje np. gastronomię na wysokimi poziomie może stanowić dodatkową i niespodziewaną atrakcję dla zwiedzających i turystów.
Ścieżka ma kontynuację wzdłuż wschodniej i północnej ściany Ratusza i powraca na główny ciąg pieszy ul. Zamkowej. Na odcinku tym znajduje się wystawa plenerowa i targ kwiatowy. Fontanna interaktywna zlokalizowana w sposób zamykający wschodnią przestrzeń Rynku Głównego. Powierzchnia fontanny stanowi przedłużenie powierzchni placu z odwodnieniem liniowym. Dysze umieszczone na powierzchni posadzki zaprogramowane w taki sposób, by po ich uruchomieniu woda sama tworzyła formę przestrzenną o zmiennej regulowanej wysokości i podświetlanej według indywidualnego programu. Nie przewiduje się tworzenia niecki wypełnionej wodą i w ten sposób zarówno w sezonie letnim jak i w okresach regulowanych wg potrzeb w działaniu fontanny można swobodnie spacerować po jej powierzchni. Indywidualny program działania fontanny i jej zmienna iluminacja pozwoli na uatrakcyjnienie imprez i spotkań na płycie Rynku Głównego. Pomieszczenie techniczne dla obsługi fontanny dostępne z części podziemnej pawilonu wystawowego z informacją turystyczną.
Oświetlenie Rynku Głównego:
- stylowe z wykorzystaniem istniejących latarni wg proponowanej lokalizacji;
- posadzkowe;
- iluminacyjne z powierzchni posadzek;
- obiektowe - na wytypowanych budynkach np. Ratusza - interaktywne;
- oświetlenie fontanny - interaktywne, programowane indywidualnie.
Zasada obsługi komunikacyjnej i przekształceń ulic na ciągi piesze
Zakłada się wyłączenie ulic Śródmiejskiej, Zamkowej i Kanonickiej z ruchu kołowego i parkowania pojazdów. Na schematach pokazano sposób obsługi komunikacyjnej kwartałów i rozdzielenie ruchu kołowego i pieszego. Zapewnić należy czasowy w określonych godzinach ruch dostawczy oraz dojazd pojazdów specjalnych w tym pogotowia, policji, straży itp.

Nawierzchnia - kostka brukowa. Poruszanie się tych pojazdów po wyznaczonym pasie wzdłuż pierzei zachodniej ulic Śródmiejskiej i Zamkowej oraz północnej ulicy Kanonickiej. Środkowa przestrzeń ulicy przeznaczona na interaktywne usługi, handel, rekreację.
Wzdłuż wschodniej pierzei główny ciąg pieszy. Obie powierzchnie wyłożone płytami granitowymi wg zasady pokazanej w projekcie koncepcyjnym.
Ciąg pieszy posiada kontynuację na Głównym Rynku, gdzie rozdzielony jest na handlowy i turystyczny.
Dostawy i ruch kołowy obsługujący głównie z kierunku zachodniego od ul. Parczewskiego.
Na wyznaczonych pasach ruch jednokierunkowy wg propozycji projektowej. Na ciągach pieszych projektuje się ustawienie ławek, roślin doniczkowych, koszy na śmieci wg jednolitej i proponowanej w projekcie formie.
Oświetlenie na głównych ciągach:
- posadzkowe - wykorzystanie istniejących latarni zlokalizowanych w jednej linii rozdzielającej i oświetlającej pas jezdny dostawczy i ciąg pieszo-rekreacyjny;
- posadzkowe do wyznaczania ciągów pieszych i podświetlenia wejść do budynków i sklepów;
- iluminacyjne do podświetlenia architektury.
Obiekty i urządzenia
1. Stragany lekkie przezroczyste moduły, powiązanie trejażami na zieleń pnącą zimozieloną.
Każdy moduł straganu posiada rozsuwane fragmenty ścianek w celu pełnego otwarcia wnętrza kwiatowego na przestrzeń zewnętrzną.
Do każdego straganu "przypisany" jest fragment zieleni poziomej, z której wyrasta istniejące drzewo.
Tak powiązane moduły tworzą dwa zespoły "zielono-szklane".
Istnieje możliwość na tylnych ścianach ciągu straganowego zainstalowania ekranów ekspozycyjnych dla tematycznych wystaw czasowych. Zespoły straganów stanowią element ciągu ścieżki turystycznej na Rynku Głównym.
2. Ławka, donica kwiatowa, kosz na śmieci
Założeniem wyjściowym przy projektowaniu tych elementów było:
- estetyka,
- trwałość użytkowania,
- delikatna aranżacja,
- możliwość wielowariantowego ustawienia.
Konstrukcja stalowa ocynkowana i malowana matowo na kolor RAL 7016 - ciemny grafit.
Akcenty drewniane - listwy impregnowane ciśnieniowo i pomalowane lakierem odpornym na promieniowanie UV.
Zieleń
Na obszarze objętym opracowaniem przewiduje się utrzymanie i realizację zieleni typu miejskiego, w tym:
- drzewa rosnące bezpośrednio na gruncie, formowane do zakładanej wysokości i kształtu - głównie występujące w otoczeniu budynku Ratusza istniejące drzewa;
- zieleń donicowa - ustawiana w strefach odpoczynku, ogródków gastronomicznych itp. - zimozielona;
- zieleń parterowa i bluszcze zimozielone głównie w otoczeniu drzew i targu kwiatowego.

Elewacje pierzei wzdłuż ulic Rynku Głównego
W dalszych fazach opracowania należy uporządkować architektonicznie w oparciu o zachowane dokumentacje projektowe z międzywojnia kompozycje i charakter poszczególnych kamienic. Należy zwrócić uwagę przy rewaloryzacji obiektów na ich różnorodność architektoniczną, historyzyujących, neorenesansowych, neoklasycystycznych do modernistycznych.
Szczególnej dewastacji przez ubiegłe dziesiątki lat uległy partery budynków, witryny w materiałach plastiku do stali i drewna, kompozycyjnie chaotyczne, bez związku z pierwotnym zamysłem autorów. Reklamy na budynkach i w witrynach w większości stanowią ogromny dysonans z charakterem zabytkowej starówki.
Kolorystyka przypadkowa i w większości obiektów "niedopasowana" do przyjętego stylu architektonicznego. Należy pracować i przyjąć w formie obowiązującego zapisu zasady tonacji kolorystycznej, uporządkowania parterów i formy materiałowej reklam oraz sposobu ich umieszczania na elewacjach budynków.
Podjąć należy opracowanie kompleksowe rozwinięcia pierzei ulic na głównych ciągach i mając bogate materiały historyczne zrewaloryzować je w całość przywracając usunięty detal wraz z parterami uwzględniając potrzeby użytkowników i właścicieli obiektów.