Dyskusja kaliskich licealistów wokół Miasta 44. Czy reżyser ma prawo modyfikować historię, aby zainteresować nią widzów?

Spotkanie poprowadziła Natalia Mazur z „Gazety Wyborczej”. Jej gośćmi byli Profesor Marek Hendrykowski – wykładowca akademicki, badacz historii i kultury filmowej oraz pani Profesor Małgorzata Hendrykowska – historyk filmu, wykładowczyni, badaczka kultury filmowej, autorka publikacji z zakresu filmoznawstwa.

Wspólnie z widzami podjęli oni próbę odpowiedzi na pytanie: czy reżyser ma prawo modyfikować historię na potrzeby filmu?

Film „Miasto 44” spotkał się z krytyką, głównie wśród starszych ludzi, którzy mówią „ale kiedyś tak nie było” – rozpoczęła dyskusję prof. Hendrykowska.

Badaczka wyjaśniła, że film jest dziełem reżysera, który tak naprawdę mógłby być prawnukiem powstańców i przedstawił te wydarzenia z punktu widzenia swojego pokolenia.

Czy ten reżyser ma prawo zmieniać historię? Czy może przełożyć ją na współczesność? – zapytała Hendrykowska.

Przed rozpoczęciem debaty, Profesor nawiązała do głośnego filmu Andrzeja Wajdy „Kanał” – pierwszy polski film powojenny, poruszający tematykę Powstania Warszawskiego, osadzony w konwencji bardzo realistycznej. Jego akcja rozgrywa się w kanałach, przez które ewakuują się członkowie powstańczego oddziału.

Film kontrowersyjny, zrobiony rok po przełomie październikowym, a pomimo tego spotkał się z wielkim aplauzem – powiedziała Hendrykowska.

Zapytalibyśmy, dlaczego?

Ludzie chcieli zobaczyć to powstanie heroiczne, zwycięskie, a takie nie było – wyjaśnia Hendrykowska.

W tym miejscu głos zabrał Profesor Marek Hendrykowski, który chciał wyjaśnić słuchaczom, a przyszłym rozmówcom, różnicę pomiędzy szeroko pojętą „przeszłością”, a „historią”.

Przeszłością jest wszystko, co się kiedyś zdarzyło na prawdę, dlatego istnieje pewna przeszłość, która jest nasza. Historia jest odniesieniem do pewnego fragmentu przeszłości – jest to aktywna część naszej świadomości, bo z przeszłości budujemy historię, zarówno pozytywnie, jak i negatywnie. Kiedy zaczynamy budować historię otwiera się przestrzeń dla apokryfu, mitu, legendy – czegoś, co istnieje między faktami. Historia tworzy się nieustannie – mówił profesor.

W tym miejscu zaczynamy rozumieć różnicę w podejściu do wydarzeń historycznych pomiędzy Komasą i Wajdą.

Jan Komasa ukazuje temat Powstania Warszawskiego w sposób technicznie bliższy czasom nam współczesnym, gdzie kina grozy i popkulturowe symbole przejmują kontrolę nad poetyką tradycyjnego, historycznego kina.

Wajda ujął temat w sposób realistyczny, pokazując prawdziwy dramat ludzi tamtych czasów, dlatego odbiorcy byli rozgoryczeni. Chcieli zobaczyć Polaków wielkimi, a nie upadłymi.

Czy ten reżyser ma prawo zmieniać historię? Zdania młodzieży były podzielone.

Wśród uczniów, broniących faktów historycznych padły słowa:

Ja wolę filmy stricte historyczne, a nie kule latające wokół całującej się pary. Brakowało jeszcze serca, które by się z tych kul ułożyło nad bohaterami

Brakuje tego wypośrodkowania. Nie mam nic przeciwko elementom science fiction, to może powodować, że film staje się bardziej atrakcyjny, ale tutaj jest tego za dużo. W momencie kiedy koszmar wojny wzbija się na wyżyny, bohaterowie wpadają w stan uniesienia.

Głosy aprobujące charakter filmu, odnosiły się do profilu czasów nam współczesnych:

Dla mnie film był atrakcyjny, bo dodawał dynamizmu historii, która często wydaje się nudna. To kwestia gustu. Jedni kochają historię pod czystą postacią, inni wolą patrzeć na ubarwioną, bo przy tej pierwszej się nudzą

Film ewidentnie stworzony z myślą o współczesności. Mi się podoba.

Ostatecznie odbyło się głosowanie. Za pomocą czerwonych kart, młodzież decydowała, czy zmieniać tę historię, czy nie – wynik był proporcjonalny. Zdania były bardzo podzielone i kwestię uznano za dyskusyjną.

KINO NA TEMAT

Współpraca: – Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka – Kino Helios (Galeria Amber) – Uniwersytet im Adama Mickiewicza W trakcie roku szkolnego i sezonu kulturalnego 2014/2015 MBP, UAM i Kino realizować będą w Kaliszu wspólnie cykl imprez tematycznych KINO NA TEMAT. Każda impreza składa się z dyskusji w kinie z udziałem ekspertów i gości oraz projekcji filmu dotyczącego danego problemu.

Cykl skierowany jest do młodzieży gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej a dotyczy aktualnych tematów społecznych (wykluczenie, tolerancja, bezdomność) oraz innych ważnych dla młodzieży tematów.

I spotkanie – 9 października (spotkanie zamknięte dla uczniów z I i IV LO) – prowadzenie Natalia Mazur – godz. 9.00 projekcja filmu „Miasto 44”, – godz. 11.00 Czy reżyser ma prawo modyfikować historię aby zainteresować nią widzów – prof. Marek Hendrykowski – dyskusja

Jak najlepiej opowiadać o historii w kinie – prof. Małgorzata Hendrykowska – prelekcja II spotkanie – 20 października – godz. 9.00 projekcja filmu „Bogowie” – godz. 11.00 Wybitne jednostki i ich wpływ na nasze otoczenie – prof. Piotr Łuszczykiewicz – dyskusja Kolejne spotkania: – pokaz filmu „Igrzyska śmierci” i dyskusja o totalitaryzmie – pokaz filmu „Hobbit” i dyskusja: książka czy film, co lepiej pobudza wyobraźnię KINO NA TEMAT to ogólnopolska akcja realizowana przez Kino Helios wspólnie z Gazetą Wyborczą i Centrum Edukacji Obywatelskiej.