Kultura

48. MFPJ – niedziela

2021-11-18 10:25:23 CKiS

Wydarzenie

Wydarzenie już się odbyło.

RGG/źródło: CKiS
RGG/źródło: CKiS

RGG

Łukasz Ojdana – fortepian
Maciej Garbowski – kontrabas
Krzysztof Gradziuk – perkusja

Trio RGG świętuje w tym roku 20-lecie swojej działalności. To już niemal instytucja na naszej scenie jazzowej. Ich upór i konsekwencja w kontynuowaniu swojej drogi twórczej są tym bardziej warte podkreślenia, że nigdy nie poszli na skróty, nie dali się skusić artystycznemu konformizmowi. Tworzenie jest dla nich formą spełnienia artystycznego. Są zespołem nie tylko na scenie, ale także w życiu prywatnym. „Robimy to, co czujemy. I przez to, że idziemy swoją drogą, powstawanie nowych pomysłów, motywów, czy miniaturek jest spójne. Spędzamy ze sobą czas, słuchamy muzyki, inspirujemy się, podpowiadamy sobie różne rzeczy. To powoduje, że jesteśmy w zgodzie ze sobą, a potem powstają koncepcyjne albumy. Problemem większości zespołów jest to, że muszą myśleć o swojej koncepcji, robić burzę mózgów albo lider zastanawia się nad tym, jaką płytę nagrać. To świadczy o tym, że tak naprawdę nie ma zespołu. A my jesteśmy razem i wspólnie tworzymy pomysły. Nie musimy nawet o tym rozmawiać.”

Jubileusz uczcili wydaną w tym roku płytą o tajemniczym tytule „Mysterious Monuments On The Moon”. To album podsumowujący wiele wątków z całej kariery Tria – jednocześnie swobodnie improwizowany i zwarty, o czytelnej koncepcji muzycznej. Takie połączenie możliwe jest tylko w przypadku muzyków doskonale się rozumiejących, którzy komunikują się na granicy telepatii. Głównym tematem płyty, który także ewokuje jej atmosferę, jest tajemnica kosmosu, zagadka jego niezmierzonych przestrzeni i naszego w nim miejsca. Punktem wyjścia są tu odkryte na ciemnej stronie Księżyca tajemnicze monumenty, ale w tę ideę wpisuje się także temat Moonray Artie’ego Shawa, oryginalna kompozycja Planet Lem inspirowana postacią naszego słynnego pisarza SF, a nawet Vexations Erika Satie – oczywiście wszystko przefiltrowane przez wrażliwość muzyków RGG. Podczas koncertu można spodziewać się luźnych nawiązań do nowego albumu, choć pamiętać należy, że to muzyka opierająca się na improwizacji, więc za każdym razem brzmi inaczej.

Trio RGG zadebiutowało w 2003 roku płytą „Scandinavia”, której nagranie było nagrodą za wygrany konkurs Bielskiej Zadymki Jazzowej, a sam krążek został dołączony do pisma „Jazz Forum”. Nazwa grupy to inicjały muzyków tworzących jego pierwotny skład – Przemysław Raminiak, Maciej Garbowski, Krzysztof Gradziuk.

Trzy lata później ukazał się album „Straight Story” inspirowany filmem Davida Lyncha „Prosta historia” będący jednocześnie ich własnym, oryginalnym nawiązaniem do amerykańskiej tradycji jazzowej. Z dużym oddźwiękiem w środowisku jazzowym spotkała się kolejna płyta „Unfinished Story: Remembering Kosz”, dla której inspiracją była postać i muzyka wybitnego, ociemniałego pianisty Mieczysława Kosza. Kolejne albumy „True Story In Two Acts” (2009) i „One” (2011) ugruntowały pozycję RGG jako jednego z najciekawszych zespołów polskiej sceny muzyki improwizowanej.

I wtedy nastąpiło trzęsienie ziemi – w 2012 r. odszedł pianista Przemysław Raminiak. Grupa jednak przetrwała kryzys, na miejsce Raminiaka przyszedł Łukasz Ojdana i w tym składzie ukazał się już rok później album „Szymanowski”, stworzony pod wpływem muzyki naszego wielkiego kompozytora. Na tej płycie mocno zaznaczony jest także wątek polskiej muzyki ludowej bliski zarówno Szymanowskiemu, jak i Ojdanie. Ważnym wydarzeniem w karierze RGG był album „Memento” (2019) wydany w pomnikowej serii naszego jazzu „Polish Jazz” pod nr 81.

Istotnym wątkiem działalności Tria jest współpraca z polskimi i europejskimi luminarzami muzyki improwizowanej. Warto tu wymienić albumy: „Live@Alchemia” – nagrany z brytyjskim saksofonistą Evanem Parkerem, „RAFA” – rejestracja koncertu z festiwalu Jazz Jantar z saksofonistą, również Brytyjczykiem Trevorem Wattsem, oraz „City Of Gardens”, na którym muzykom RGG towarzyszyli fiński trębacz Verneri Pohjola i szwajcarski puzonista Samuel Blaser. Wystąpili także na płycie „Breathing” naszej wokalistki Anny Gadt. Ważnym rozdziałem muzycznej biografii tria RGG była dwuletnia (2016-2018) współpraca z legendą polskiego jazzu – Tomaszem Stańką.

Zespół RGG zdobył wiele nagród, m.in. I nagrodę na Jazz Meetings w Sieradzu w 2002 roku, Grand Prix na Zadymce Jazzowej w Bielsku-Białej w 2003, II nagrodę i nagrodę publiczności na 27. Festiwalu Jazzowym w Getxo (Hiszpania) w 2003, „Klucz do kariery” na Pomorskiej Jesieni Jazzowej 2003, II nagrodę na Krokus Jazz Festival w Jeleniej Górze w 2004 roku.

RGG

RGG

Łukasz Ojdana – jak sam lubi się określać „słowiański pianista jazzowy i kompozytor”. W 2016 roku ukończył studia w Instytucie Jazzu Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. W latach 2018-2020 był wykładowcą na tej samej uczelni. Występował w Polsce, Niemczech, Islandii, Holandii, Turcji, Rosji, na Węgrzech, w Koreii Południowej, Kazachstanie, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Czechach. Współpracował z takimi artystami jak Tomasz Stańko, Zbigniew Namysłowski, Evan Parker, Samuel Blaser, Verneri Pohjola, Trevor Watts.

W swojej muzycznej biografii otrzymał m.in. Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Nominację do Nagrody Fryderyk w kategorii Jazzowy Debiut Roku za album solowy „Kurpian Songs & Meditations” (2020).

Maciej Garbowski – odebrał gruntowne wykształcenie muzyczne tak w dziedzinie jazzowej, jak i klasycznej. W 2004 roku ukończył wydział jazzowy, a rok później wydział klasyczny Akademii Muzycznej w Katowicach w klasie kontrabasu. Na tej uczelni pracuje od 2007 r. jako wykładowca, uczy również w Instytucie Instrumentalistyki Jazzowej Akademii Muzycznej w Łodzi.

W latach 2002 – 2005 był członkiem Orkiestry Kameralnej Aukso pod dyrekcją Marka Mosia. Grał w zespole Tomasza Stańki New Balladyna Quartet. Współpracuje z takimi artystami jak Maciej Obara, Anna Gadt, Piotr Schmidt, Piotr Damasiewicz, Marcin Hałat czy Pablo Held. Jego dokonania muzyczne były wielokrotnie nagradzane m.in pierwszą nagrodą na Zadymce Jazzowej w 2003 (w składzie RGG) i 2007 (wraz z Maciej Obara Trio), drugą nagrodą oraz Nagrodą Publiczności XXVII Internacionale Festival de Jazz w Getxo 2003 (z RGG), Kluczem do Kariery na Pomerania Jazz Festival 2003 roku. Jest laureatem III miejsca na Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim im. Krzysztofa Komedy 2003 za kompozycję „In Him We Trust”. Nagrany w 2013 r. jego debiutancki album autorski „Elements” został nominowany do nagrody Fryderyka.

Jest inicjatorem powstania IMP (International Musical Project) – platformy muzycznej i wydawniczej, której działania obejmują nie tylko jazz, ale także muzykę improwizowaną oraz obszary na styku muzycznych dziedzin. Należy także do międzynarodowych platform twórczych Jazz Plays Europe oraz Take Five Europe.

Krzysztof Gradziuk – jest jednym z najoryginalniejszych perkusistów jazzowych w Polsce, kompozytorem i pedagogiem. Absolwent Instytutu Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach. W 2003 roku był stypendystą Hohschule für Musik und Theater w Lipsku (Niemcy), w 2004 roku brał udział w Summer Jazz Workshop w Louisville (USA) w klasie Johna Rileya i Steve’a Davisa. W 2004 otrzymał stypendium Ministra Kultury i Sztuki. Oprócz tria RGG związany jest z takimi zespołami jak Maciej Obara Quartet, Anna Gadt Quartet, Maciej Fortuna Trio, Daniel Popiałkiewicz Quartet, Leszek Kułakowski Trio, Piotr Schmidt Quartet. Prowadzi klasę perkusji w Instytucie Jazzu Akademii Muzycznej w Katowicach, na Wydziale Jazzu Państwowych Szkół Muzycznych II st. im. Fryderyka Chopina w Warszawie oraz w Policealnym Studium Jazzowym im. Henryka Majewskiego w Warszawie.


Tania Giannouli (Grecja), fot. Yiannis Soulis

Tania Giannouli (Grecja), fot. Yiannis Soulis

Grecka pianistka i kompozytorka należy do najwspanialszych artystów współczesnej europejskiej sceny jazzowej, a jej najnowsze trio o niezwykłym instrumentarium zbiera entuzjastyczne recenzje. Tania Giannouli (rocznik 1977) z wyróżnieniem ukończyła Konserwatorium w Atenach, gdzie studiowała na kierunku fortepianu klasycznego oraz teorii muzyki i kompozycji. W swojej twórczości kreuje oryginalny świat dźwięków czerpiąc inspiracje z różnych tradycji Wschodu i Zachodu, przekraczając granice stylów i gatunków. Jak napisał jeden z krytyków – jej liryczna, natchniona muzyka zaprasza słuchacza do „snu o wieczności”. Swoje zainteresowania Tania lokuje w projektach interdyscyplinarnych, łączących muzykę z obrazem, tekstem i językiem, w filmach dokumentalnych, które prezentuje na międzynarodowych festiwalach, a także w galeriach i muzeach. Współpracuje z artystami wideo i filmowcami, jak Istvan Horkay i Marcantonio Lunardi.

Jej kompozycje wykonywały Camerata / Armonia Atenea String Orchestra, Dissonart Ensemble, Athens Youth Orchestra i Galaxy String Quartet. Tania występowała solo i z różnymi zespołami na festiwalach w Niemczech, Holandii, Belgii, Austrii, Hiszpanii, Turcji, Włoszech, Słowenii, Rumunii, Grecji. Festiwale: Jazzfest Berlin, Madrid International Jazz Festival, Enjoy Jazz Festival, Ars Musica, November Music, Jazzahead! Sensację wzbudził jej udział w koncercie „634 minuty wewnątrz wulkanu”, podczas którego razem z 14 innymi muzykami improwizowała przez ponad 10 godzin wewnątrz krateru aktywnego wulkanu na wyspie Nisyros. W maju 2021 roku została nominowana do Niemieckiej Nagrody Jazzowej w kategorii fortepianu. Grecka pianistka zwróciła na siebie uwagę międzynarodowej krytyki serią płyt zrealizowanych w Nowej Zelandii dla wytwórni Rattle Records. W 2012 wydała album „Forest Stories”, na którym jej partnerem w duecie jest portugalski saksofonista Paul Chagas. Prawdziwy rozgłos przyniósł jej nagrany w kwintecie album „Transcendence”. Kolejna płyta to „Rewa”, na której towarzyszą jej grający na tradycyjnych maoryskich instrumentach ngā taonga pūoro Nowozelandczyk Rob Thorne oraz odpowiedzialny za elektroniczne beaty Steve Garden. Najnowszy projekt to „In Fading Light”, album nagrany przez greckie trio goszczące na naszym festiwalu. Na trąbce gra Andreas Polyzogopoulos (ur. 1981), na arabskiej lirze oud Kyriakos Tapakis (ur. 1977). Niedawny koncert tego tria na niemieckim Enjoy Jazz Festival tak opisał na swoim blogu Henning Bolte (krytyk i artysta grafik, którego gościmy teraz w Kaliszu): „Giannouli opiera się wyłącznie na własnych kompozycjach, które prowadzą słuchacza przez odśrodkową ekspansję, przyśpieszane biegniki, ostinata, labiryntowe wycieczki, ujmującą melancholię, a wszystko ujęte w rytmiczno-melodyjne sploty, dynamiczny przepływ, grę światłocieni i oscylujących barw… Hipnotyzujące brzmienie tria uderzyło publiczność tworząc katarktyczny efekt”.


Helen Sung, foto Joseph Boggess

Helen Sung, foto Joseph Boggess

HELEN SUNG QUARTET (USA)
+ ATOM STRING QUARTET

Helen Sung Quartet
Helen Sung – fortepian
John Ellis – saksofon tenorowy i sopranowy, flet
Vicente Archer – kontrabas
Obed Calvaire – perkusja

Atom String Quartet
Dawid Lubowicz – skrzypce
Mateusz Smoczyński – skrzypce
Michał Zaborski – altówka
Krzysztof Lenczowski – wiolonczela

Ten specjalny koncert to nie tylko zwieńczenie, ale i sensacja tegorocznego festiwalu w Kaliszu – europejska premiera najnowszego projektu wybitnej amerykańskiej pianistki i kompozytorki. Helen Sung powraca na kaliską scenę po 12 latach. Po raz pierwszy wystąpiła na naszej scenie w 2009 roku, grając w trio (w sekcji Lonnie Plaxico – b, E.J. Stickland – dr). Tym razem zaprezentuje „kwartet podwójny” w programie z najnowszej, wydanej w tym roku płyty „Quartet+”, na której połączyły swe siły jej własny jazzowy kwartet oraz klasyczny smyczkowy Harlem Quartet. Jego miejsce zajmie w Kaliszu nasz eksportowy Atom String Quartet. Na taki podwójny skład Helen Sung rozpisała aranżacje utworów skomponowanych przez wybitne artystki jazzowe: Geri Allen („Feed the Fire”), Mary Lou Williams („Mary’s Waltz”), Marian McPartland („Melancholy Mood”), Toshiko Akiyoshi („Long Yellow Road”), Carla Bley („Wrong Key Donkey”). Dorzuciła też m.in. kilka własnych utworów.

Zainteresowania muzyką klasyczną objawiły się w jej repertuarze już wcześniej, m.in. w ekscytującym dialogu między współczesnym jazzem a 19-wiecznym romantyzmem na płycie z 2007 roku „Sungbird (After Albéniz)”. Tytułowy utwór został powtórzony na „Quartet+”.

Helen Sung, foto Joseph Boggess

Helen Sung, foto Joseph Boggess

Helen Sung, amerykańska artystka pochodzenia chińskiego, urodziła się w Houston w Teksasie. Studiowała muzykę klasyczną (fortepian i skrzypce) na Uniwersytecie Teksasu w Austin. Podczas studiów zainteresowała się jazzem, który od tamtego czasu pochłonął ją prawie całkowicie. Była półfinalistką Konkursu im. Theloniousa Monka w Waszyngtonie w 1999 roku. Ukończyła Thelonious Monk Institute of Jazz Performance (obecnie Instytut Herbie’ego Hancocka). Podczas dwuletnich kursów odbyła tournée po Indiach i Tajlandii z Hancockiem i Wayne’em Shorterem. W 2007 roku zwyciężyła w Konkursie Pianistów Jazzowych im. Mary Lou Williams. Występowała na całym świecie. Była gwiazdą najważniejszych festiwali amerykańskich – Newport, Monterey, SF Jazz. Koncertowała w Carnegie Hall. Swój projekt „NuGenerations” prezentowała jako Ambasadorka Jazzu Departamentu Stanu – w Szanghaju, Pekinie, Sydney, Londynie. W Polsce pojawiła się po raz pierwszy w 2011 roku na Jazzie nad Odrą grając w sekcji Baritone Saxophone Band, tego samego roku wystąpiła z własnym triem na Festiwalu Pianistów Jazzowych w Kaliszu, w 2012 z zespołem perkusistki Terri Lyne Carrington The Mosaic Project na BMW Jazz Club w Teatrze Wielkim w Warszawie. Współpracowała z takimi luminarzami jak Clark Terry, Wayne Shorter, Ron Carter, Wynton Marsalis, Regina Carter, Terri Lyne Carrington i Cecile McLorin Salvant. Helen Sung jest cenioną pedagożką: wykładała w Berklee College of Music, Juilliard School, Columbia University. Jest tegoroczną stypendystką Guggenheima. W ramach stypendium przygotowuje m.in. wieloczęściową kompozycję na big band, którą ma ukończyć w 2022 roku.

Na płycie „Quartet+” amerykańskiej pianistce towarzyszą: saksofonista John Ellis, basista David Wong i perkusista Kendrick Scott. W jej jazzowym kwartecie z tego składu zagra u nas John Ellis, obowiązki sekcji rytmicznej przejmą wybitni sidemani: Vincente Archer i Obed Calvaire.

John Ellis to jeden z czołowych saksofonistów tenorowych Nowego Jorku. Ma w swoim dorobku kilkanaście płyt nagranych pod własnym nazwiskiem i ponad 150 płyt w roli sidemana z takimi artystami jak Charlie Hunter, Robert Glasper, Darcy James Argue, Kendrick Scott Oracle, Dr. Lonnie Smith i Sting. Zajął drugiej miejsce w Thelonious Monk Saxophone Competition w 2002.

Vincente Archer – jeden z najbardziej poszukiwanych basistów swojego pokolenia, także gitarzysta i kompozytor, mieszka w Woodstock, w stanie Nowy Jork, studiował w New England Conservatory of Music i na Northeastern University w Bostonie. Uprawia rozmaite gatunki muzyczne, od folku do jazzu i hip-hopu. Ma już na swoich koncie ponad 150 płyt. Długa jest lista muzyków, z którymi współpracował: Donald Harrison, Pat Metheny, Norah Jones, Common, Terence Blanchard, Mary J. Blige, Freddie Hubbard, Mingus Big Band, Wynton Marsalis, Amos Lee, Kenny Garrett, Willie Nelson, Robert Glasper, Nicholas Payton.

Perkusista haitańskiego pochodzenia Obed Calvaire urodził się w Miami, USA. Jest absolwentem Manhattan School of Music (2005). Koncertował i nagrywał z takimi muzykami jak Wynton Marsalis, Seal, Eddie Palmieri, Vanessa Williams, Dave Holland, David Foster, Mary J. Blige, Stefon Harris, Kurt Rosenwinkel, Peter Cincotti, Yellowjackets, Joshua Redman, Steve Turre, Lizz Wright, John Scofield, Dave Holland, Monty Alexander, Mike Stern. Grał z najznakomitszymi orkiestrami jazzowymi: Village Vanguard Orchestra, Metropole Orchestra, Clayton Brothers, Mingus Big Band, Roy Hargrove Big Band, Bob Mintzer Big Band, Jazz at Lincoln Center Orchestra.

Atom String Quartet , foto Zosia Zija & Jacek Pióro

Atom String Quartet
Tez zespół to ewenement nie tylko na scenie polskiej, ale także światowej. Z jednej strony reprezentuje najbardziej uświęcony tradycją skład klasycznej grupy kameralnej – kwartetu smyczkowego (dwoje skrzypiec, altówka i wiolonczela). Z drugiej zaś – swoje możliwości brzmieniowe wykorzystuje w tworzeniu i wykonywaniu muzyki improwizowanej inspirowanej jazzem, polskim folklorem, world music, a także muzyką współczesną i klasyczną. W swojej praktyce wykonawczej przecierali nowe szlaki poszukując własnych rozwiązań brzmieniowych i formalnych. Każdy z członków tego zespołu jest gruntownie wykształconym wirtuozem i improwizatorem, a jednocześnie razem stanowią zgrany i doskonale ze sobą współpracujący kolektyw. Jakby tego było mało, są również świetnymi kompozytorami, każdy z nich ma własną, udaną karierę solową znaczoną autorskimi płytami docenianymi przez krytykę i słuchaczy. Ich koncerty są elektryzującymi widowiskami i spotykają się z żywiołową reakcją publiczności.

Atom String Quartet założyli w 2010 roku w Warszawie skrzypkowie Dawid Lubowicz i Mateusz Smoczyński, altowiolista Michał Zaborski i wiolonczelista Krzysztof Lenczowski. Już rok później zdobyli Grand Prix na prestiżowym konkursie Bielskiej Zadymki Jazzowej. Ten triumf stał się trampoliną do niekończącego się pasma polskich i międzynarodowych sukcesów tych młodych muzyków.

Dotąd ukazało się pięć autorskich albumów Kwartetu. Pierwsze dwa („Fade In”, 2011 i „Places”, 2012) otrzymały najbardziej prestiżową nagrodę polskiego przemysłu fonograficznego – Fryderyk. Ich trzeci krążek „AtomSphere” (2015) zawiera głównie kompozycje członków Kwartetu, ale także Witolda Lutosławskiego i wybitnego, przedwcześnie zmarłego skrzypka jazzowego Zbigniewa Seiferta. W muzyce na tej płycie słychać także silne wpływy polskiego folkloru – szczególnie z rejonu Podhala. Album był nominowany do nagrody Fryderyk 2016. Muzyka Seiferta zdominowała ich kolejny album „Seifert” (2017), który podobnie jak poprzedni nominowany był do nagrody Fryderyka. Ostatnia, jak dotąd, płyta „Penderecki” ukazała się w 2019 roku i znalazły się na niej kompozycje Krzysztofa Pendereckiego opracowane przez muzyków Atom String Quartet na improwizujący kwartet smyczkowy.

W 2021 roku ukazał się album „Karłowicz Recomposed” nagrany wspólnie ze Szczecin Philharmonic Wind Quartet – zespołem solistów tejże instytucji. Płyta zawiera pieśni Karłowicza zaaranżowane na improwizujący kwartet smyczkowy i kwartet dęty drewniany.

Muzycy Kwartetu są regularnie zapraszani do udziału w sesjach nagraniowych innych muzyków, współpracują z czołówką polskich i zagranicznych artystów oraz orkiestr. Wśród ich muzycznych partnerów są tacy artyści i zespoły jak Branford Marsalis, Bobby McFerrin, Gil Goldstein, Vladislav „Adzik” Sendecki, Mino Cinelu, Paolo Fresu, Leszek Możdżer, Lars Danielsson, Zohar Fresco, Jerzy Maksymiuk, André Ochodlo, Urszula Dudziak, Anna Maria Jopek, Marek Moś, Natalia Kukulska, Kayah, Aga Zaryan, Krzesimir Dębski, Adam Sztaba, Grzech Piotrowski, Krzysztof Herdzin, Andrzej Smolik, Orkiestra AUKSO, NFM Orkiestra Leopoldinum, Sinfonia Varsovia, Sinfonietta Cracovia czy Orkiestra Góralska Sebastiana Karpiela-Bułecki.

Zespół regularnie zajmuje czołowe miejsca w plebiscycie „Jazz Top” czytelników „Jazz Forum” w kategorii Najlepszy Zespół Akustyczny.


SPRZEDAŻ BILETÓW I KARNETÓW

KARNETY i BILETY – sprzedaż od 02 listopada 2021 r.
Karnet obowiązuje na wszystkie koncerty Festiwalu czyli łącznie 9 koncertów w ciągu 3 dni Festiwalu.
Bilet obowiązuje na wszystkie koncerty w danym dniu Festiwalu czyli 3 koncerty.

CENA KARNETU
1) dla Osób legitymujących się unijnym certyfikatem COVID: 290,00 zł
2) dla Osób nielegitymujących się unijnym certyfikatem COVID: 310,00 zł

CENA BILETU
1) dla Osób legitymujących się unijnym certyfikatem COVID: 110,00 zł
2) dla Osób nielegitymujących się unijnym certyfikatem COVID: 120,00 zł

Zakup karnetów oraz biletów:
• online www.ckis.kalisz.pl
• kasa CKiS tel. 62 765 25 52 (kasa czynna w godz. 15.00-21.00)

Organizator zastrzega sobie możliwość zmiany w programie.

Jeśli spodobał Ci się nasz artykuł,

wrzuć nam coś do kapelusza :)

Wesprzyj jednorazowo

Wdzięczny Zespół Calisia.pl

Przeglądaj artykuły z 16 lat istnienia portalu Calisia.pl - od 2007 roku do dziś !

Opinie użytkowników:

Te artykuły mogą cię zainteresować