Uratują kolejne nagrobki przed zniszczeniem. Już 1 listopada kwesta na rzecz kaliskich nekropolii

Celem zbiórki w  2024 roku jest zgromadzenie środków na przeprowadzenie prac konserwatorskich przy dwóch nagrobkach, które zlokalizowane są na cmentarzu rzymskokatolickim i prawosławnym.

- Przystępujemy do XXIV już kwesty czyli zbiórki publicznej na rzecz ratowania zabytkowych cmentarzy w Kaliszu przy Rogatce. Jesteśmy na Cmentarzu Miejskim, na którym dokonaliśmy prac z zeszłorocznej kwesty. Renowacji doczekał się zdegradowany pomnik Anny ze Stokowskich Radwan Babskiej z 1919 roku. Dzięki naszym zabiegom i zebranym środkom przeprowadziliśmy konserwację, renowację i możemy podziwiać efekty tej pracy - mówił Jarosław Dolat, przewodniczący Komisji ds. opieki nad zabytkami z ramienia PTTK. 

Ma on tę samą formę, co pomnik Marii Czarnieckiej i usytuowany jest tuż obok. Na pomniku zachowało się epitafium o treści: Boże, okaż jej choć tyle dobroci ile ona wokół siebie rozsiewała. Przypuszczalnie zmarła była żoną Czesława Babskiego herbu Radwan oraz matką znanego bankowca Aleksandra Babskiego.

W tym roku środki zbierane będą na konserwację płyty nagrobnej upamiętniającej Zofię z Zabokrzeckich Chrzanowską z cmentarza rzymskokatolickiego. Zofia Chrzanowska przypuszczalnie prowadziła w domu Hindemitha przy Al. Józefiny znaną pracownię krawiecką oraz współpracowała z prasą warszawską. Na jej płycie znajdują się dwa płaskorzeźbione herby Zabokrzeckich i Chrzanowskich, oraz napis wykonany z ołowianych liter, z których części już brakuje. Treść napisu brzmi:

„JA ŚPIĘ – LECZ SERCE MOJE CZUWA”

Ś.P. ZOFIA Z ZABOKRZECKICH EDMUNDOWA CHRZANOWSKA OBYWATELKA ZIEMSKA

ZASNĘŁA W BOGU D.3 LISTOPADA 1910 R. W WIEKU  LAT 74

ŻYŁA MIŁOŚCIĄ I PRACĄ

PAMIĘĆ DOBREJ I ROZUMNEJ MATKI

DROGĄ JEST SYNOWI I CÓRKOM”

Warto przypomnieć, że jej córka Emilia z Chrzanowskich Bohowiczowa, słynna kaliska działaczka społeczna, stała się dla Marii Dąbrowskiej pierwowzorem rejentowej Stefanii Holszańskiej z „Nocy i dni”, a jej mąż Władysław Bohowicz (1860-1918), rejenta Holszańskiego.

- Warto sięgać po takie cele, bo niszczeją z dnia na dzień. Czas jest nieubłagany, a ludzie też przyczyniają się do niszczenia nagrobków. Musimy więc ratować to co można jeszcze ocalić - mówiła Anna Woźniak, główny specjalista ds. ochrony zabytków w Wydziale Kultury i Sztuki, Sportu oraz Turystyki w Kaliszu. - Zaczniemy od płyty nagrobnej Zofii Chrzanowskiej, która zwiera napis dziś już prawie nieczytelny. Płyta jest zabrudzona. Warto o taki obiekt zadbać i pochylić się nad jego symboliką.

Na cmentarzu prawosławnym do konserwacji wytypowany został nagrobek dwunastoletniej,  dziewczynki Kati Szabsłkoskiej, urodzonej 11 VIII 1869 r., a zmarłej 11 V 1881 r. Na marmurowej płycie, w polu obwiedzionym wzorem plecionki i dekorowanej reliefowo motywem lilii, gałązki palmowej, motyla oraz pąków róż znajduje się kuta inskrypcja. Do nagrobka przylega częściowo uszkodzony, kwadratowy piedestał dekorowany plecionką, w którym był osadzony ażurowy metalowy krucyfiks. Ten marmurowy i dekorowany pomnik nagrobny należy do najpiękniejszych na prawosławnej nekropolii.

- Jestem kaliszanką i bardzo zależy mi na tym, żeby to co zostało po naszych pradziadkach nie zniknęło nagle z powodu braku środków niezbędnych do renowacji nagrobków. Kwesta jest mi bardzo bliska, ponieważ biorę w niej udział od pierwszej inicjatywy, każdego roku. Staram się też angażować moje wnuki, by to młode pokolenie nabrało szacunku do rzeczy materialnych, które będą świadczyły o naszej historii - mówiła Pani Grażyna Goździewicz, kwestująca od lat kaliszanka.

- Miasto we współpracy z gospodarzami cmentarzy stara się te obiekty zabezpieczać jak to tylko możliwe. Odbywa się to w drodze dofinansowania, na podstawie wniosków, które zostały złożone przez właścicieli cmentarzy. Na Cmentarzu Miejskim przy udziale dotacji Miasta, w latach 2020-2024 zostało wyremontowanych 6 nagrobków i kaplic grobowych. W trakcie renowacji są jeszcze 2 kaplice. W ciągu 4 lat na sam cmentarz przeznaczono dotację w kwocie ponad 478 tys. zł. Natomiast na Cmentarzu Ewangelickim, gdzie trwają prace, przeznaczono w ciągu w 2 lat ponad 150 tys. zł - mówi Anna Woźniak, główny specjalista ds. ochrony zabytków w Wydziale Kultury i Sztuki, Sportu oraz Turystyki w Kaliszu. - Obiektów, które są po konserwacji przybywa. Ważna jest edukacja, tworzenie wśród najmłodszych kaliszan przekonania, że to są skarby naszego dziedzictwa i od nas zależy, czy wrzucimy do puszki drobne środki.

Zbiórka do puszek prowadzona będzie jednocześnie na dwóch cmentarzach ˗ komunalnym przy ul. Poznańskiej w godzinach od 8.00 do 16.00 oraz na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Górnośląskiej w godzinach od 8.00 do 12.00 i od 13.30 do 18.00. Każda z kwestujących osób będzie posiadać oznakowaną puszkę oraz imienny identyfikator.

Można także dokonać wpłaty na konto PTTK Oddział w Kaliszu nr 33 1090 1128 0000 0000 1201 5712 w banku Santander Bank Polska SA (w tytule wpłaty należy wpisać: „darowizna ˗ kwesta 2024”).

Zapraszamy chętnych do  kwestowania. Zapisy wolontariuszy prowadzi biuro Kaliskiego Oddziału PTTK przy ul. Targowej 2, gdzie można zgłaszać się od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 15.00 lub telefonicznie pod numerem 509 360 171.