Poseł KO o Akademii Kaliskiej: według ekspertyz to tylko zmiana nazwy [treść dokumentów]

Poseł Mariusz Witczak złożył pismo do właściwego ministra i biura ekspertyz sejmowych. - Z ekspertyz wynika, że w przypadku Akademii Kaliskiej mamy do czynienia ze zmianą nazwy. Ona z żaden sposób nie zmienia statusu tej szkoły i jej zawartości. Według ministerstwa nauki i szkolnictwa wyższego nadal mamy do czynienia z Państwową Wyższą Szkołą Zawodową, która otrzymała nazwę Akademii Kaliskiej. Według ministerstwa nie ma ona nadal kompetencji do realizacji prawdziwych badań naukowych, które są respektowane w kategoriach akademickich jak również nie może otwierać przewodów doktorskich, ani prowadzić doktoratów - mówi Mariusz Witczak.

Jak podkreśla Mariusz Witczak, zgodnie z ekspertyzami jedyną formą prawną jaką ustawodawca przewidział dla utworzenia publicznej uczelni akademickiej jest ustawa. - Wystosowałem pismo do szefowej komisji, która zajmuje się szkolnictwem wyższym, by jak najszybciej poddać złożoną przeze mnie ustawę pod głosowanie, abyśmy mogli ustawą przekształcić uczelnię w prawdziwą akademię - mówi Mariusz Witczak.

Publikujemy treści dokumentów udostępnionych przez posła Mariusza Witczaka.

Warszawa, dnia 18 września 2020 r.

BAS-WAP-1916/20

Pan Poseł

Mariusz Witczak

Klub Parlamentarny Koalicja Obywatelska -

Platforma Obywatelska,

Nowoczesna, Inicjatywa Polska, Zieloni.

Opinia prawna

w sprawie wpływu rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu na dotychczasowy status tej uczelni

I. Tezy opinii

1. Rozporządzenie w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu nie wpływa na dotychczasowy status tej uczelni, która pozostaje publiczną uczelnią zawodową.

2. Przepis powołany jako podstawa rozporządzenia upoważnia jedynie do zmiany nazwy publicznej uczelni zawodowej. Nie może stanowić podstawy przekształcenia ani nadania innego statusu niż ten, który uczelnia już posiada.

3. Formą prawną, jaką ustawodawca przewidział dla utworzenia publicznej uczelni akademickiej jest ustawa.

II. Przedmiot opinii

Opinia stanowi odpowiedź na pytanie, jaki wpływ na status uczelni ma rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu. W szczególności, czy jest ona od 1 września 2020 r. uczelnią akademicką, o której mowa w art. 15 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czy też uczelnią zawodową w rozumieniu art. 15 tej samej ustawy. Pytanie zostało zadane w związku z potrzebą ustalenia celowości dalszego procedowania projektu ustawy o utworzeniu Akademii Kaliskiej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego (druk sejmowy nr 439).

Opinia została przygotowana na zlecenie Posła Mariusza Witczaka, przyjęte przez Biuro Analiz Sejmowych do realizacji dnia 11 września 2020 r. i uwzględnia stan prawny na dzień jej sporządzenia.

W niniejszej opinii uwzględniono postanowienia:

1. ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r. poz. 85, ze zm.), dalej jako p.s.w.n.,

2. ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r. poz. 1669, ze zm.), dalej jako u.p.w.,

3. uchylonej ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, ze zm.), dalej i wcześniej jako ustawa uchylona,

4. rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu (Dz.U. z 2020 r. poz. 1350), dalej jako rozporządzenie.

III. Uzasadnienie tez opinii

Zgodnie z art. 13 ust. 1 p.s.w.n. uczelnia może być uczelnią publiczną, jeżeli jest utworzona przez organ państwa, albo niepubliczną, jeżeli jest utworzona przez osobę fizyczną albo osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego albo państwowa albo samorządowa osoba prawna. Jak stanowi z kolei art. 13 ust. 2 p.s.w.n. uczelnia jest uczelnią akademicką albo zawodową. Rozróżnienie uczelni akademickich i zawodowych stanowi kontynuację reguł obowiązujących na gruncie ustawy uchylonej.

Uczelnia akademicka: prowadzi studia pierwszego stopnia oraz studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, a także może prowadzić kształcenie doktorantów (art. 14 ust. 2 i 3 p.s.w.n.).

Uczelnia zawodowa: prowadzi kształcenie na studiach wyłącznie o profilu praktycznym, prowadzi studia pierwszego stopnia (art. 15 ust. 2 i 3 p.s.w.n.). Uczelnia zawodowa może prowadzić także:

1)   studia drugiego stopnia;

2)   jednolite studia magisterskie;

3)   kształcenie specjalistyczne.

Szczegółowe warunki uzależniające uzyskanie przez uczelnię statusu uczelni akademickiej albo zawodowej wejdą w życie z dniem 1 października 2021 r.¹

Publiczną uczelnię akademicką tworzy się w drodze ustawy (art. 35 ust. 1 p.s.w.n.), natomiast publiczną uczelnię zawodową tworzy minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, w drodze rozporządzenia (art. 35 ust. 2 p.s.w.n.). Również w drodze rozporządzenia minister zmienia nazwę publicznej uczelni zawodowej. Zasady te powtarzają, co do zasady, regulacje ustawy uchylonej, która w art. 18 ust. 1 i 2 postanawiała, że utworzenie publicznej uczelni akademickiej, jej likwidacja, zmiana nazwy oraz połączenie z inną uczelnią publiczną następują w drodze ustawy, a utworzenie publicznej uczelni zawodowej, jej likwidacja, zmiana nazwy oraz połączenie z inną publiczną uczelnią zawodową następują w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego.

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Kaliszu została utworzona na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 8 lipca 1999 r. w sprawie utworzenia Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Kaliszu (Dz. U. z 1999 r., Nr.60, poz. 640 ze zm.), przekształcona na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2000 r. w sprawie przekształceń w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Kaliszu (Dz. U. z 2000 r., Nr 27, poz 321), następnie przekształcona w drodze rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie przekształceń w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Kaliszu, ( Dz. U. z 2005 r. Nr 80, poz. 696), które to rozporządzenie zmieniło nazwę szkoły na Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu.

Pod rządami ustawy uchylonej uczelnia pozostawała uczelnią zawodową. Na mocy art. 193 u.p.w., uczelnie zawodowe i uczelnie akademickie w rozumieniu ustawy uchylonej stały się odpowiednio uczelniami zawodowymi i uczelniami akademickimi w rozumieniu p.s.w.n., toteż uczelnia, której dotyczy rozporządzenie posiada obecnie status zawodowej uczelni publicznej².

Powołane w zleceniu rozporządzenie o zmianie nazwy uczelni zostało wydane na podstawie art. 35 ust. 2 p.s.w.n. i stanowi:

§ 1.  Z dniem 1 września 2020 r. zmienia się nazwę Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu na Akademię Kaliską im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego.

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Wątpliwości budzić może użycie wyrazu akademia, który zastrzeżony jest dla nazwy uczelni akademickiej (art. 16 ust. 1 p.s.w.n.), podczas, gdy w omawianym przypadku mamy do czynienia z uczelnią zawodową. Zgodnie jednak z art. 194 ust. 2 u.p.w., w okresie od dnia wejścia w życie p.s.w.n. do dnia 31 grudnia 2022 r., w przypadku zmiany nazwy uczelni publicznej działającej w dniu wejścia w życie tej ustawy, stosuje się przepisy art. 3 ustawy uchylonej. Według art. 3 ust. 5 ustawy uchylonej, wyraz akademia może być używany w nazwie uczelni, której jednostki organizacyjne posiadają co najmniej dwa uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Ustawa uchylana nie zawiera odpowiednika art. 16 p.s.w.n.

Przepis powołany jako podstawa prawna rozporządzenia upoważnia jedynie do zmiany nazwy publicznej uczelni zawodowej. Nie może stanowić podstawy przekształcenia ani nadania innego statusu niż ten, który uczelnia już posiada. Nie oznacza w szczególności nadania uczelni statusu uczelni akademickiej, ponieważ formą prawną, jaką ustawodawca przewidział dla utworzenia publicznej uczelni akademickiej jest ustawa (art. 35 ust. 1 p.s.w.n.). Również zastosowanie 194 ust. 2 u.p.w oraz art. 3 ustawy uchylonej, uzasadniające zmianę nazwy w okresie przejściowym, nie prowadzi do zmiany takiego statusu, jakkolwiek stanowi potwierdzenie wskazanej w tym przepisie przesłanki posiadania przez uczelnię co najmniej dwu uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora.

Autor:

Małgorzata Bajor-Stachańczyk

ekspert ds. legislacji

w Biurze Analiz Sejmowych

Akceptował:

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Krystyna Trembicka

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego

DSW.WNP.055.33.2020 Warszawa, r.

Pani

Elżbieta Witek

Marszałek Sejmu

Rzeczypospolitej Polskiej

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na zapytanie nr 1350 złożone przez Pana Posła Mariusza Witczaka w sprawie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu, proszę o przyjęcie poniższych informacji.

Uprzejmie informuję, że dokonana rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 sierpnia 2020 r. w sprawie zmiany nazwy Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu (Dz. U. poz. 1350) zmiana nazwy tej uczelni na „Akademię Kaliską im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego” nie spowodowała automatycznego przejścia tej uczelni do grupy uczelni akademickich.

Zgodnie z przepisem art. 193 ustawy z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1669, z późn. zm.) uczelnie zawodowe i uczelnie akademickie, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.), z dniem 1 października 2018 r. stały się odpowiednio uczelniami zawodowymi i uczelniami akademickimi w rozumieniu ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. 2020 r. poz. 85, z późn. zm.), zwanej dalej „PSWN”. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu w dniu 1 października 2018 r. posiadała status uczelni zawodowej. W związku z tym Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu jest uczelnią zawodową i zgodnie z art. 15 ust. 2-4 PSWN prowadzi kształcenie wyłącznie na studiach o profilu praktycznym, prowadzi studia pierwszego stopnia oraz może prowadzić studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie oraz kształcenie specjalistyczne.

Zmiana statusu Akademii Kaliskiej im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu z zawodowej na akademicką będzie możliwa dopiero po przeprowadzeniu ewaluacji działalności naukowej, która zostanie przeprowadzona po raz pierwszy według nowych zasad w 2022 r. Wówczas też zacznie obowiązywać przepis art. 14 ust. 1 PSWN, zgodnie z którym uczelnia jest uczelnią akademicką, jeżeli prowadzi działalność naukową i posiada kategorię naukową A+, A albo B+ w co najmniej 1 dyscyplinie naukowej. Zgodnie art. 265 ust. 1 i 3 PSWN wszystkie uczelnie akademickie będą podlegać ewaluacji, natomiast uczelnie zawodowe będą podlegały ewaluacji, jeśli złożą w tej sprawie wniosek. Wyniki ewaluacji będą stanowić podstawę zakwalifikowania uczelni do danej grupy. Akademia Kaliska im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu, jeśli podda się ewaluacji i spełni warunki określone w art. 14 ust. 1 PSWN, będzie mogła być zaliczona do grupy uczelni akademickich.

Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że ww. rozporządzenie zostało wydane – w porozumieniu z władzami uczelni – na podstawie art. 35 ust. 2 PSWN, zgodnie z którym zmiana nazwy publicznej uczelni zawodowej następuje w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki. W okresie przejściowym zmiana nazwy PWSZ w Kaliszu na Akademię Kaliską im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego była możliwa na warunkach określonych w art. 194 ust. 2 ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zgodnie z tym przepisem, w okresie od dnia 1 października 2018 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., w przypadku zmiany nazwy uczelni publicznej działającej w dniu 1 października 2018 r. stosuje się przepisy art. 3 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Przepis art. 3 ust. 5 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym stanowi, że wyraz „akademia” może być używany w nazwie uczelni, której jednostki organizacyjne posiadają co najmniej dwa uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego w Kaliszu spełniła ten warunek, ponieważ posiada dwa uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora – w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu w dyscyplinie „nauki o zdrowiu” oraz w dziedzinie nauk społecznych w dyscyplinie „nauki o bezpieczeństwie”.

Z wyrazami szacunku