Kaliszanie pamiętają o historii. Ważna rocznica związana z wizytą Marszałka Piłsudskiego w Kaliszu [zdjęcia, wideo]

Uroczystość odbyła się 15 maja w samo południe. Uczestniczyli w niej przedstawiciele Rady Miasta Kalisza, Młodzieżowej Rady Miasta, przedstawiciele V Liceum Ogólnokształcącego im. Jana III Sobieskiego w Kaliszu, Nadleśnictwa Kalisz, inicjatorzy budowy obelisku przy ul. Sportowej, a przede wszystkim kombatant - Mieczysław Wiśniewski, żołnierz Armii Krajowej pseudonim Nietoperz, uhonorowany tytułem "Zasłużony dla Miasta Kalisza", którego ojciec brał udział w 1921 roku, w tym historycznym wydarzeniu.

- Dla mnie osobiście jest to wielki zaszczyt być tutaj, na miejscu gdzie wspominamy wielką historię. Dla mnie to obowiązek być tutaj. Naród, który nie szanuje swojej przeszłości, nie zasługuje na szacunek teraźniejszości i nie ma prawa do przyszłości. To fragment jednej z ważnych wypowiedzi Marszałka Józefa Piłsudskiego, architekta odbudowy niepodległości Polski - mówiła dyrektor V LO Beata Szulc. - Pamięć o takich wydarzeniach to nasz obowiązek, ponieważ pamięć stanowi naszą narodową tożsamość. Szanujmy takie dni i uroczystości.

Obelisk upamiętniający nadanie sztandaru dla 29. Pułku Strzelców Kaniowskich powstał na terenie zielonym przy ul. Sportowej w Kaliszu, w pobliżu Aquaparku, gdzie niegdyś na tych terenach żołnierze odbywali ćwiczenia.

Obelisk powstał z inicjatywy Edwarda Prusa i Związku Piłsudczyków. Środki na ten cel przeznaczyli darczyńcy, ludzie dobrej woli. Sporą część materiałów niezbędnych do budowy obiektu przekazał Komitet Organizacyjny.

Wśród darczyńców wymienić należy Władysława Jarczewskiego, Macieja Machajewskiego, Jakuba Jarczewskiego, Lecha Burcharda, Przemysława Wierzbickiego, Edwarda Prusa, Pawła Łańducha oraz Roberta Kleśtę.

Pułk wpisał się w historię Polski oraz miasta wielkimi zgłoskami. Miał swój duży udział w walkach o odzyskanie niepodległości, bitwie warszawskiej 1920 roku, życiu społecznym i kulturalnym Kalisza okresu dwudziestolecia międzywojennego, jak również w wojnie obronnej 1939 roku. Żołnierze 29 psk wielokrotnie wykazali się męstwem na polach bitewnych. Bitwa pod Kaniowem, walka z naporem bolszewickim w 1920 roku, odzyskiwanie Śląska Zaolziańskiego obrona Warszawy w roku 1920 i 1939, bitwa nad Bzurą. To tylko wyrywek z chwalebnej historii kaniowczyków. Pułk na każdym polu swojego działania odnosił sukcesy i przynosił dumę miastu, w którym miał swój garnizon. Niniejsza wystawa poświęcona jest jego pamięci.

29 pułk piechoty Ziemi Kaliskiej powstał w listopadzie 1918 roku na bazie oddziałów utworzonych przez kaliski okręg Polskiej Organizacji Wojskowej. W Kaliszu i Szczypiornie powstały I i II batalion, a w Koninie, Pyzdrach, Turku, Słupcy i Sieradzu III batalion. Dowództwo pułku znajdowało się w Kaliszu. Dnia 26 sierpnia 1919 roku połączyły się 14 pułk Strzelców z 29 pułkiem Ziemi Kaliskiej, przyjmując nazwę 29 pułku strzelców kaniowskich. Nazwa wzięła się od bitwy pod Kaniowem nad Dnieprem, stoczonej w dniach 11-12 maja 1918 roku przez II Brygadę Legionów i II Korpus Polski z Niemcami. Dla upamiętnienia tej bitwy kilka pułków polskich otrzymało zaszczytną nazwę "Kaniowski". Pierwszy chrzest bojowy 29 pp przeszedł pod Anastazowem koło Gniezna, staczając z Niemcami zwycięską potyczkę, wspierając tym samym nieoficjalnie Powstanie Wielkopolskie. Po połączeniu się pułków, 29 psk przeprowadzał szkolenia, ujednolicał broń i umundurowanie. W marcu 1919 roku III batalion 29 psk walczył na Froncie Ukraińskim. 27 września 1919 roku 29 pułk strzelców kaniowskich został przerzucony do Wilna, razem z 10 dywizją piechoty do której przynależał, a następnie na polsko-litewską linię demarkacyjną. Znad granicy trafił nad Dźwinę, gdzie doszło do starć z wojskami bolszewickimi. Zimą roku 1919/20 ogółem pułk dokonał 14 wypadów na wojska nieprzyjaciela. Najważniejszym z nich był wypad na stację Borkowicze w nocy z 5/6 lutego 1920 roku. Oddziały 29 psk przedarły się 15 km w głąb pozycji Armii Czerwonej i poprzez zaskoczenie rozbijały kolejne oddziały wroga, biorąc do niewoli około 300 jeńców razem z oficerami sowieckiej brygady. Zdobyto 4 karabiny maszynowe, kilkadziesiąt koni oraz wiele innego materiału wojennego. Przez całą zimę 29 pułk strzelców kaniowskich wziął łącznie 1000 jeńców. Pod koniec marca 1920 roku jednostka wróciła na polsko-litewską linię demarkacyjną, pozostając w tym miejscu do połowy maja 1920 r. 14 maja 1920 roku armia bolszewicka rozpoczęła ofensywę. W drugiej połowie miesiąca 29 pułk strzelców kaniowskich rozpoczął walki z czerwonymi pułkami. Najważniejszymi starciami tego okresu były:

• bitwa pod Starymi i Nowymi Krukami - rozbicie silnego zgrupowania nieprzyjaciela, wzięcie jeńców;
• bitwa pod Kozaczkami 9 czerwca 1920 roku - zdobycie broni, wzięcie jeńców, zadanie dużych strat;
• bitwa pod Jaznem 18 czerwca 1920 roku - całodniowe ciężkie walki okupione dużymi stratami;
• bitwa pod Dworyszyce - Sielco stoczona 4 lipca 1920 roku. Pułk bronił wtedy swych pozycji pod osobistym dowództwem dowódcy pułku majora Waltera. Znów pułk poniósł ciężkie straty, ale wykonał powierzone zadanie.

Więcej na temat historii przeczytacie na stronie Archiwum Państwowego w Kaliszu: https://www.archiwum.kalisz.pl/wystawy-on-line/29-pulk-strzelcow-kaniowskich-kalisz