Jak uciec od łopaty w archeologii? Wykład na 105 lat UAM

Profesor Włodzimierz Rączkowski – absolwent historii i archeologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, profesor nauk humanistycznych zatrudniony na Wydziale Archeologii UAM. Jego zainteresowania naukowe dotyczą krytycznej refleksji nad praktykami badawczymi archeologów (w tym roli teorii w badaniach archeologicznych), studiów osadniczych, nad przeszłymi krajobrazami, aplikacji metod teledetekcyjnych w archeologii, a także ich roli w ochronie dziedzictwa archeologicznego. Od końca lat 80. XX w. prowadził lotniczy rekonesans archeologiczny, który istotnie zmienił stosunek wielu archeologów polskich do jego potencjału poznawczego. Uczestniczył i kierował projektami finansowanymi przez instytucje polskie, międzynarodowe oraz Unię Europejską. W latach 2008–2011 stał na czele międzynarodowej organizacji Aerial Archaeology Research Group.

Przedmiotem badań prof. Włodzimierza Rączkowskiego jest m. in. ukazanie współczesnych zmian, jakie zachodzą w archeologii, w szczególności w zakresie stosowanych metod badawczych. Archeologia powszechnie kojarzy się z pracami wykopaliskowymi i wydobywaniem z ziemi rozmaitych zabytków. W europejskich strategiach ochrony dziedzictwa archeologicznego coraz silniej podkreśla się potrzebę stosowania nieinwazyjnych metod badawczych.

Obecnie preferuje się głównie zdjęcia lotnicze wykonywane z różnych pułapów, lotnicze skanowanie laserowe, zobrazowania satelitarne oraz obrazowania hiper- i wielospektralne. Polskie tradycje wykorzystywania najstarszej z tych metod, czyli zdjęć lotniczych, sięgają lat trzydziestych XX wieku i istotne piętno w tym obszarze odcisnęło środowisko akademickie w Poznaniu. Nie tylko w PRZESZŁOŚCI, ale również współcześnie absolwenci UAM odgrywają czołową rolę w kształtowaniu nowych strategii wprowadzania metod teledetekcyjnych w zarządzaniu dziedzictwem archeologicznym.