Święto Edukacji Narodowej, potocznie nazywane Dniem Nauczyciela, obchodzone jest w Polsce 14 października każdego roku i nawiązuje do historii powołania Komisji Edukacji Narodowej (KEN), instytucji, która stanowiła kamień milowy w rozwoju polskiego systemu szkolnictwa.
KEN została utworzona 14 października 1773 roku, co czyni ją pierwszym w Europie, a nawet na świecie, ministerstwem oświaty. Była odpowiedzią na pilną potrzebę reformy edukacyjnej w Polsce, która w tamtym czasie znajdowała się w trudnej sytuacji politycznej i gospodarczej. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku, kraj był osłabiony i potrzebował gruntownych zmian, także w dziedzinie edukacji, aby podnieść się z kryzysu.
Pomysłodawcą powstania KEN była Szkoła Rycerska (szkoła wojskowa), a jej formalne powołanie związane było z decyzją Sejmu Rzeczypospolitej. Komisja została stworzona na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przy aktywnym udziale wielu ówczesnych polityków i intelektualistów, takich jak Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj.
Celem Komisji Edukacji Narodowej było nie tylko naprawienie polskiego szkolnictwa, ale także dostosowanie go do nowoczesnych standardów, które miały promować oświeceniowe idee rozumu, postępu i równości. KEN podjęła szereg kluczowych działań. Zreformowano szkoły niższego szczebla i szkoły średnie. Podjęto działania, aby edukacja stała się bardziej dostępna dla szerszych warstw społeczeństwa, a nie tylko dla szlachty. KEN wprowadziła nowe programy nauczania, które uwzględniały nowoczesne nauki przyrodnicze, matematykę, geografię oraz języki obce. Odrzucono dotychczasową dominację nauk teologicznych, choć religia nadal była nauczana. Stworzono pierwsze seminaria nauczycielskie, co znacząco podniosło poziom kształcenia pedagogów. Komisja dążyła do unowocześnienia metod nauczania oraz podniesienia prestiżu zawodu nauczyciela. Jednym z przełomowych działań KEN było wyjęcie szkolnictwa spod wyłącznej kontroli kościoła katolickiego. Była to decyzja kontrowersyjna, ale otworzyła drogę do bardziej świeckiego i nowoczesnego kształcenia.
Reformy KEN były nie tylko krokiem naprzód dla polskiego szkolnictwa, ale również inspiracją dla innych krajów Europy. Choć Komisja zakończyła działalność w 1794 roku, jej dziedzictwo miało długotrwały wpływ na rozwój polskiej edukacji. System edukacyjny stworzony przez KEN przyczynił się do rozwoju elit intelektualnych i społecznych, co było szczególnie ważne w późniejszych okresach, kiedy Polska zniknęła z mapy Europy po rozbiorach.
