Darowizna od bliskich a podatek – wszystko, co musisz wiedzieć na ten temat!

Czym jest darowizna?

Darowizna to nieodpłatne przekazanie własnych dobór innej osobie. Umowa potwierdzająca takie działanie powinna mieć formę aktu notarialnego (jest to obowiązkowe w przypadku przekazywania nieruchomości). Dokument ten powinien zawierać m.in.:

• datę i miejsce sporządzenia,
• dane personalne darczyńcy i obdarowanego,
• opis przedmiotu darowizny,
• datę przekazania darowizny,
• oświadczenie o jej przyjęciu.

Dodatkowo darczyńca może określić, w jaki sposób przekazany majątek (lub jego część) mają być wykorzystane. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa darowizny są objęte podatkiem. Jego opłacenie nie zawsze jest jednak konieczne, gdyż istnieją pewne wyjątki od tej reguły.

Opłacenie podatku od darowizny – co warto wiedzieć?

Przepisy prawa wyróżniają 3 grupy podatkowe:

• I grupa, do której zalicza się:
  • małżonków,
  • zstępnych (dzieci, wnuki),
  • wstępnych (rodziców, dziadków),
  • pasierba,
  • zięcia,
  • synową,
  • rodzeństwo,
  • ojczyma,
  • macochę,
  • teściów,
• II grupa, do której zalicza się:
  • zstępnych rodzeństwa,
  • rodzeństwo rodziców,
  • zstępnych i małżonków pasierbów,
  • małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków,
  • małżonków rodzeństwa małżonków,
  • małżonków innych zstępnych,
• III grupa, do której zalicza się:
  • Innych nabywców.

Dla I grupy kwota wolna od podatku w 2024 r. (ma być ona identyczna także w 2025 r.) to 36 120 zł, a II – 27 090 zł. Dla II grupy wynosi ona 5 733 zł. Oznacza to, że w przypadku darowizn nieprzekraczających tych kwot nie trzeba odprowadzać podatku. Przekonaj się, jak to działa w praktyce.

Darowizna po ślubie a podatek – czy trzeba go płacić?

Jak już wiesz, małżonkowie zaliczają się do I grupy podatkowej, dla której kwota wolna od podatku wynosi 36 120 zł. Jednak nie oznacza to, że otrzymując wyższą darowiznę od męża czy żony, trzeba go opłacać. W ramach I grupy wyróżnia się dodatkowo tzw. grupę zerową. Zalicza się nich małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo oraz ojczyma i macochę. W przypadku otrzymania darowizny od tych osób nie ma obowiązku zapłaty podatku, bez względu na jej kwotę. Oznacza to, że jeśli mąż czy żona przekazują drugiej osobie jakieś dobro z osobistego majątku, druga ze stron nie musi przejmować się kosztami.

Pamiętaj! Aby skorzystać ze zwolnienia z podatku w ramach darowizny w grupie zerowej, niezbędne jest zgłoszenie faktu jej otrzymania w ciągu 6 miesięcy (dotyczy to darowizn o wyższej wartości niż kwota wolna od podatku). Należy to zrobić w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na położenie nieruchomości lub w przypadku innych darowizn pod względem miejsca zamieszkania obdarowanego.

Polskie przepisy prawa wyróżniają dwa rodzaje własności w małżeństwie: majątek wspólny oraz osobisty. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, gdy wraz z zawarciem małżeństwa powstaje wspólność majątkowa (gdy nie decydują się na zawarcie intercyzy). Jeśli mąż czy żona otrzymają darowiznę od innej np. od rodziców lub rodzeństwa, to w takim przypadku jest ona częścią majątku osobistego obdarowanego. Darczyńca może jednak wskazać, że ma ona stanowić część wspólności majątkowej. W takim przypadku oboje małżonków będą mieć do darowizny jednakowe prawo. Więcej cennych informacji na ten temat znajdziesz pod adresem: https://finanse.rankomat.pl/poradniki/darowizna-po-slubie/.

Darowizna od rodzeństwa – co warto wiedzieć?

Jeśli otrzymałeś darowiznę od brata lub siostry, także możesz skorzystać ze wspomnianego zwolnienia od podatku. Rodzeństwo także należy do zerowej grupy. Jeżeli wartość otrzymanego świadczenia przewyższa kwotę wolną od podatku, niezbędne jest zgłoszenie tego faktu do urzędu skarbowego. W przeciwnym razie będziesz musiał uiścić opłatę.

Jak zgłosić darowiznę? Musisz złożyć deklarację SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania. Co ważne, należy uwzględnić wartość środków pieniężnych, wartości rzeczy i praw majątkowych z ostatnich 5 lat. Oznacza to, że niezbędne jest zsumowanie wszystkich darowizn od brata lub siostry za ten okres. W momencie przekroczenia limitu 36 120 zł niezbędne jest zgłoszenie tego faktu, aby uniknąć płacenia podatku. Deklarację możesz złożyć osobiście w urzędzie skarbowym, wysłać ją pocztą lub drogą elektroniczną. Sprawdź dodatkowe informacje na temat darowizny od rodzeństwa na stronie: https://finanse.rankomat.pl/poradniki/darowizna-od-brata/.

Darowizna od najbliższych osób jest zwolniona od podatku dochodowego do pewnego limitu lub w przypadku niektórych krewnych także po jego przekroczeniu. Niezbędne jest jednak dopełnienie formalności, czyli zgłoszenie tego faktu do właściwego urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy. W przeciwnym razie niezbędne będzie opłacenie podatku w określonej wysokości od 3 do 20%. Wszystko zależy od wartości darowizny oraz przynależności do konkretnej grupy. Umowa jej przekazania musi mieć formę aktu notarialnego, jeśli przedmiotem jest nieruchomość.